Nếu bạn được sinh ra ở Scandinavia, có thể bạn đã biết quá rõ về chạy đua thám hiểm, vì đây là nơi tổ chức cuộc thi chạy đua thám hiểm lớn nhất thế giới, thu hút hơn 20.000 người tham gia. Trên thực tế, bạn có thể đã tham gia trò chơi này với quy mô nhỏ hơn và hình thức khác.
Bài viết này cung cấp một số thông tin cơ bản về trò chơi này, nguồn gốc của rất nhiều trò chơi giải mật thư liên hoàn hay cuộc đua kỳ thú mà bạn đã biết.
CHẠY ĐUA THÁM HIỂM LÀ GÌ?
Chạy đua thám hiểm là một cuộc đua về tốc độ và thời gian trong môi trường gần như hoàn toàn tự nhiên, và người chơi sẽ phải đi qua hàng loạt điểm mốc dọc đường. Tuy nhiên con đường và cách đi từ mốc này tới mốc kia không cố định mà do người chơi tự quyết định. Thông thường một cuộc thi sẽ có nhiều cung đường khác nhau cả về độ dài và độ khó, trình độ dao động từ người mới chơi đến dân chuyên nghiệp.
Chạy đua thám hiểm có thể được coi là sự kết hợp giữa khả năng chạy địa hình và kỹ năng tìm đường với bản đồ và la bàn. Vì khi chơi bạn cần tìm ra các điểm mốc đã được sắp đặt trước, bạn sẽ được trải nghiệm những khoảnh khắc “Eureka!” như trong Geocache (truy tìm kho báu bằng GPS), dù ở đây không cần và cũng không được dùng GPS. Đây cũng có thể xem là một cuộc đua vượt chướng ngại vật, dù các chướng ngại vật hoàn toàn tự nhiên và hoàn toàn có thể tránh được nếu biết chọn hướng đi khôn ngoan.
Sự ra đời và phát triển của môn chạy đua thám hiểm
Chạy đua thám hiểm ra đời vào cuối những năm 1800 với tư cách là một cuộc thi dành cho các binh sĩ trong quân đội Thụy Điển. Trò chơi này sớm lan truyền vào tầng lớp nhân dân, và từ đó lan tỏa đến với thế giới. Ngày nay, bạn có thể tìm thấy những cuộc thi đấu quốc tế thu hút những bậc lão luyện, cho đến những biến thể độc đáo mà người chơi phải trượt tuyết, chèo thuyền hoặc đạp xe để tới đích. Tuy nhiên, hầu hết các cuộc thi đều ở mức địa phương và được tổ chức ở trong rừng.
ĐỒ NGHỀ VÀ TRANG PHỤC
Một khía cạnh hấp dẫn của chạy đua thám hiểm là bạn không cần tốn tiền cho một đống thiết bị và trang phục chuyên dụng. Bạn chỉ cần:
-
Một đôi giày dã ngoại bền chắc: Bạn có thể vừa đi bộ vừa chạy thoải mái với một đôi giày dã ngoại tốt.
-
Trang phục nhiều lớp, phù hợp với thời tiết: Quần áo chống chịu được những vết xước, mài mòn và bùn đất là điều rất quan trọng khi bạn tham gia những chặng thi khó, hoặc khi các mốc được đặt ở địa hình hiểm trở.
-
Một chiếc la bàn gắn đế đơn giản: Càng nhẹ càng tốt, nên loại la bàn có kính lúp, hoặc có tính năng điều chỉnh độ lệch từ thiên là quá thừa. Cũng nên nhớ bạn không cần mang theo bản đồ, vì chúng thường được phát trong cuộc thi.
-
Một chiếc còi: phòng trường hợp bạn cần sự trợ giúp.
Đồ nghề cho những cuộc đua lớn hơn
Với những cuộc thi nhiều giờ thậm chí nhiều ngày, bạn cần được trang bị đầy đủ hơn. Cũng nên nhớ không phải trong tên chương trình cũng được ghi rõ là “định hướng”, dù kĩ năng và trang bị định hướng đều cần thiết.
Thiết bị định vị toàn cầu GPS thì sao?
Vì môn thể thao này ra đời trước công nghệ GPS khoảng một thế kỉ, nên chạy đua thám hiểm hoàn toàn dựa vào khả năng của người chơi trong việc sử dụng bản đồ và la bàn. Cách xác định phương hướng truyền thống ấy đã làm nên một phần sức hấp dẫn cho trò chơi – và giảm cả chi phí cho cuộc đua nữa.
Tuy nhiên, công nghệ định vị toàn cầu đươc những người chạy đua thám hiểm có kinh nghiệm sử dụng, nhưng không phải để định hướng (nếu dùng là sẽ phạm quy) mà là để đánh giá kết quả. Họ ghi lại con đường chính xác đã chạy, sau đó tải về để đánh giá về việc chọn đường chạy.
TIẾN TỚI CUỘC THI ĐẦU TIÊN
Để tham gia một cuộc chạy đua thám hiểm, bạn cần nhớ những điều sau:
Đăng ký
Ở khu đăng ký, bạn sẽ ký vào tờ đơn miễn trừ trách nhiệm pháp lý, chọn một cung đường, trả phí tham dự, và nếu không mang la bàn thì có thể thuê một cái. (Bạn sẽ có bản đồ cho cung đường đã chọn sau.) Nhân viên ở khu đăng ký cũng có thể chỉ bạn tới khu hướng dẫn cho người mới.
Xuất phát
Xếp hàng cho cung đường đã chọn khi đăng kí. Một cuộc thi có thể có từ ba đến bảy cung đường được sắp đặt sẵn. Để tránh việc người chạy bị dồn lại, thời gian xuất phát được sắp xếp lệch nhau, dù người chạy ở những cung khác nhau có thể vẫn ồ ạt xuất phát cùng lúc.
Bản đồ
Bản đồ chạy đua thám hiểm thường là bản đồ địa hình (topographic map), được bổ sung thêm nhiều thông tin chi tiết cho khu vực thi đấu. Nó còn sử dụng nhiều biểu tượng chỉ có trong môn thi này. Độ lệch từ thiên không ảnh hưởng gì, vì mọi bản đồ chạy đua thám hiểm được căn chỉnh dựa trên hướng Bắc từ (hướng Bắc của kim nam châm địa bàn) chứ không phải hướng Bắc địa dư. Điều này làm việc đọc bản đồ trở nên đơn giản hơn rất nhiều khi phải di chuyển nhanh.
Đánh dấu ở các mốc
Mỗi cung đường đều có hàng loạt các mốc kiểm soát, để bạn đánh dấu khi đến nơi. Thông thường sẽ có một bảng giấy treo ở mỗi điểm mốc để bạn đóng dấu của mình lên (paper-punch). Còn hiện nay, thiết bị tính giờ điện tử (e-punch) thường được sử dụng với thẻ điện tử.
Xác định phương hướng tới các điểm mốc
Bạn hoàn toàn tự chọn đường đi của mình giữa các mốc. Với những cung dành cho người mới, bạn có thể bám theo đường chính. Những cung cho người có trình độ trung bình và cao hơn lại đòi hỏi sự định hướng chính xác và có địa hình hiểm trở. Bản đồ có phần chú thích miêu tả về đặc điểm địa hình nơi đặt mốc. Chú thích chữ chỉ dành cho người mới bắt đầu, còn chú thích bằng ký hiệu đặc biệt là của những cung đường khó hơn.
Xác nhận khi đến nơi ở các mốc
Một mốc có thể được sử dụng cho hai cung khác nhau. Bạn cũng có thể thấy các mốc không có trong cung đường của bạn, nên đừng phân tâm bởi sự hiện diện của những người chơi khác. Mỗi mốc có một số riêng để nhận dạng chắc chắn. Hãy kiểm tra kĩ con số nhận dạng đó trong phần chú thích mô tả mốc kiểm soát trước khi xác nhận, vì nếu nhầm, kết quả đó sẽ không được tính.
Ở một cuộc thi thông thường, bạn phải tới từng mốc theo thứ tự, dù vài cuộc thi cho phép bạn chọn điểm mốc tiếp theo tùy ý. Khi đăng ký, bạn hãy hỏi xem có điểm nào đặc biệt về hình thức và luật chơi của cuộc thi hay không.
Về đích
Đích thường ở gần khu xuất phát. Nếu bạn có thẻ tính giờ điện tử, bạn có thể biết kết quả về tổng thời gian và thời gian giữa các mốc.
LƯU Ý CHO NGƯỜI MỚI
-
Bạn hoàn toàn có thể đi bộ, và dừng nghỉ tùy ý. Một lỗi thường gặp là cứ chúi đầu chạy dù chưa biết rõ nên chạy đi đâu, vì cái suy nghĩ “đây là một cuộc thi”. Chọn một cung đường sáng suốt sẽ tiết kiệm thời gian hơn là việc cố chạy cho nhanh.
-
Đừng băn khoăn về việc tiến độ của bạn so với người khác. Vì nhiều người cùng chơi, có nhiều cung đường và giờ xuất phát được sắp xếp lệch nhau, nên bạn sẽ không thể biết chắc thứ tự của mình cho tới khi nhìn thấy kết quả cuộc thi.
-
Hãy lên mạng và tự tìm hiểu về bản đồ địa hình trước cuộc thi. Mức độ chi tiết cao của bản đồ cho ta rất nhiều thông tin, nhưng người mới cũng có thể bị ngợp khi cố hiểu những kí hiệu và đường kẻ có nghĩa là gì.
Anbu